روض الجنان و اسباب نزول

بررسی و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در »تفسیر روض الجنان و روح الجنان« اثر ابوالفتوح رازی است. این تفسیر فارسی که در نیمه اوّل قرن ششم ه .ق. به نگارش در آمده به لحاظ جامعیّت از جایگاه ویژه ای در میان تفاسیر برخوردار است. ابوالفتوح بر اساس این نکته که بین تفسیر و اسباب نزول رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد، اهتمام ویژه ای در این خصوص داشته و در تبیین وقایع تاریخی، تبیین باورهای اعتقادی، استنباط حکم فقهی و فهم معنای آیات از اسباب نزول بسیار بهره جسته است.  وی با وجود سبب نزول آیه، عمومیت نص را معتبر نمی داند و معتقد است که اگر آیه با وجود سبب نزول، حمل بر عموم شود، نیاز به دلیل دارد. سبک ابوالفتوح در پرداختن به اسباب نزول، بیشتر بر گزارش تفصیلی است و در موارد اندکی بر اساس عموم و ظاهر آیه، سیاق آیه و مبانی عقیدتی به تحلیل و نقد روی آورده است. این در حالی است که تمامی اقوال را نقل می کند، امّا از ذکر سلسله سند روایات اسباب نزول خودداری می ورزد.  عمده منابع ابوالفتوح، سخنان صحابه و تابعین است لیکن از اهل بیت (ع) نیز بسیار اندک حدیث نقل کرده است.